Το εξάρθρημα της επιγονατίδας είναι η κατάσταση κατά την οποία η επιγονατίδα εκτρέπεται από τη συνήθη επικέντρωσή της μέσα στην τροχιλία του μηριαίου και είναι σχεδόν πάντα πλάγιο-έξω.
Διακρίνεται σε οξύ τραυματικό και σε υποτροπιάζον (καθ’ έξιν). Το πρώτο οφείλεται σε τραυματισμό ενώ το γόνατο βρίσκεται σε μικρή κάμψη. Το δεύτερο οφείλεται σε συγγενείς ή σπανιότερα επίκτητες ανωμαλίες όπως η μικρή δυσπλαστική επιγονατίδα, η αυξημένη γωνία Q (που σχηματίζεται από τον άξονα έλξης του τετρακεφάλου και τον άξονα του επιγονατιδικού τένοντα), η υψηλή ανατομική θέση της επιγονατίδας (patella alta), η υποπλασία του έξω μηριαίου κονδύλου, η γενικευμένη συνδεσμική χαλαρότητα των αρθρώσεων.
Σε αυτό, όπως φαίνεται στo video του Arthro-Athens η επιγονατίδα μπορεί να εξαρθρώνεται κάθε φορά που το γόνατο κινείται προς θέση έκτασης και να ανατάσσεται αυτόματα όταν το γόνατο κάμπτεται.
Ο ασθενής συνήθως γυναίκα εφηβικής ηλικίας προσέρχεται με διάχυτο πόνο στην πρόσθια έσω επιφάνεια του γόνατος που χειροτερεύει κατά την άνοδο και κάθοδο σκάλας. Υπάρχει αίσθημα αστάθειας και μη ικανοποιητικής συγκράτησης του γόνατος με κριγμό την επιγονατίδα λόγω της τριβής της, επί του έξω μηριαίου κονδύλου. Εάν πρόκειται για οξύ τραυματικό εξάρθρημα, τότε το γόνατο είναι εμφανέστατα πρησμένο (οιδηματικό λόγω του αιμάρθρου) και με έκδηλη αδυναμία κάμψης. Ο μηχανισμός είναι σταδιοποιημένος ως εξής: αρχικά συμβαίνει ρήξη των έσω καθεκτικών συνδέσμων της επιγονατίδας όταν το γόνατο βρίσκεται σε κάμψη 20º-30º και η επιγονατίδα “φεύγει” προς τα έξω, με αποτέλεσμα να “προσγειώνεται” η έσω αρθρική της επιφάνεια στον έξω μηριαίο κόνδυλο. Κατά την προσγείωση αυτή ή κατά την επαναφορά της στην αύλακα της τροχιλίας της (που συμβαίνει λόγω της ενστικτώδους αντίδρασης του παθόντος) μπορεί να επισυμβεί αποσπαστικό οστεοχόνδρινο κάταγμα της επιγονατίδας (loose body) ή του κονδύλου όπως φαίνεται στο video αρθροσκοπικής αντιμετώπισης του εξαρθρήματος της επιγονατίδας του Arthro-Athens.
Εξετάζοντας κλινικά τον ασθενή με αυτήν την παθολογία, ανευρίσκεται θετική η δοκιμασία του φόβου του εξαρθρήματος της επιγονατίδος, δηλαδή στην προσπάθεια του Ιατρού να παρεκτοπίσει προς τα έξω την επιγονατίδα, ο ασθενής αντιδρά αρπάζοντας το χέρι του Ιατρού και δεν του επιτρέπει να ολοκληρώσει τη δοκιμασία.
Η θεραπεία συνίσταται σε χειρουργική επίλυση του προβλήματος συνυπολογίζοντας την ιδιαιτερότητα της κάθε περίπτωσης. Επεμβάσεις έχουν περιγραφεί πολλές, όπως η ανοικτή συρραφή των έσω καθεκτικών συνδέσμων της επιγονατίδας, η αρθροσκοπική συρραφή των έσω καθεκτικών συνδέσμων της επιγονατίδας, η μεταφορά του κνημιαίου κυρτώματος, η πλαστική του μέσου επιγονατιδομηριαίου συνδέσμου (MPFL), η εμβάθυνση με οστεοτομίες της αβαθούς τροχιλίας.
Στο Arthro-Athens (βλέπε video) εφαρμόζεται εδώ και πολλά έτη με απόλυτη επιτυχία η αρθροσκοπική συρραφή των έσω καθεκτικών συνδέσμων της επιγονατίδας σαν θεραπεία πρώτης εκλογής. Σε αυτήν, μέσω τριών μόνο οπών και με μηδενική επιβάρυνση του ασθενούς σε ό,τι αφορά στην χρήση υλικών και μοσχευμάτων, συρράπτονται οι ανεπαρκούντες έσω καθεκτικοί σύνδεσμοι της επιγονατίδας ενώ ταυτόχρονα αφαιρούνται τυχόν ελεύθερα χόνδρινα τεμάχια (loose bodies) ή αποκαθίστανται χόνδρινες βλάβες σε πρώτο χρόνο. Ο ασθενής εξέρχεται περιπατητικός με νάρθηκα ακινητοποίησης του γόνατος σε έκταση και σε τρεις περίπου μήνες επιστρέφει σε πλήρη αθλητική δραστηριότητα αφού ακολουθήσει ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης.
