Οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος έχουν αναλυθεί πάμπολλες φορές, στον χώρο και της καρδιολογίας, που προσπαθεί χρόνια τώρα, να παρουσιάσει με καταληπτό τρόπο τα θέματα της στον απλό πολίτη.
Δεν υπάρχει στον Δυτικό κόσμο αιτιολογικός παράγοντας άλλος, που να έχει ενοχοποιηθεί για ένα πλήθος νοσημάτων ή παθολογικών καταστάσεων, όπως το κάπνισμα (σε αυτό συμπεριλαμβάνονται και οι πρόσφατες παραλλαγές αυτού που είναι το άτμισμα, το ηλεκτρονικό τσιγάρο και κάθε άλλη παρεμφερής συνήθεια).
Το κάπνισμα λοιπόν καταγγέλλεται για την εκδήλωση ισχαιμικών επεισοδίων στην καρδιά και τον εγκέφαλο, προκαλεί χρόνιες περιοριστικού τύπου πνευμονοπάθειες, ενοχοποιείται για την εκδήλωση κάθε είδους καρκίνου (όπως του πνεύμονα, του μαστού, όλου του ουροποιητικού, του παχέος εντέρου, του παγκρέατος και άλλους).
Η πρώτη ερώτηση στους ασθενείς που προσέρχονται στο χώρο μας παραπονούμενοι για πόνο στον ώμο, είναι πάντα η ίδια: «καπνίζετε;». Οι περισσότεροι των αρρώστων εκπλήσσονται διότι δεν μπορούν να αντιληφθούν πόσο πολύ σχετίζεται η κακή αυτή συνήθεια με την παθολογία του ώμου.
Η άρθρωση του ώμου έχει μία μοναδική ιδιότητα να στρέφεται σχεδόν 360º γύρω από τον άξονα περιστροφής της και έτσι η κεφαλή του βραχιονίου να ολισθαίνει σε όλη της την επιφάνεια επί της απέναντι αρθρικής επιφάνειας της ωμοπλάτης, που λέγεται ωμογλήνη. Η κίνηση αυτή γίνεται από ένα σύνολο τεσσάρων τενόντων που όλοι μαζί αποκαλούνται στροφικό πέταλο του ώμου. Ανάλογα με τη θέση που λαμβάνει ό ώμος, τμήμα του στροφικού πετάλου υφίσταται τριβή και φθορά από την οροφή της άρθρωσης που λέγεται ακρώμιο. Το φαινόμενο αυτό λέγεται υπακρωμιακή προστριβή. Αυτή η σημειακή φθορά του εκάστοτε τένοντα πρέπει να επουλωθεί και ο οργανισμός ξεκινάει άμεσα τη διαδικασία “επισκευής” αυτής της βλάβης.
Η ποιότητα και ο χρόνος της “επισκευής” έχουν να κάνουν με την παροχή αίματος στην περιοχή. Το τενόντιο στροφικό πέταλο έχει πολύ πτωχή αιμάτωση από τη φύση του και έτσι η διαδικασία επούλωσης καθυστερεί. Εάν ο ασθενής μας τυγχάνει να είναι και καπνιστής, τότε η παροχή αίματος μέσα από τα αγγεία καθυστερεί ακόμα περισσότερο λόγω της αθηρωμάτωσης και η επούλωση αδυνατεί να ολοκληρωθεί λόγω πτωχής οξυγόνωσης στην περιοχή. Η φθορά του μη επουλωμένου τένοντα επεκτείνεται με τις κινήσεις του ώμου και έτσι ο ασθενής φτάνει κάποιες φορές στο σημείο να μην μπορεί να απάγει (σηκώσει) το χέρι του βιώνοντας εντονότατο πόνο.
Όταν το στροφικό πέταλο έχει υποστεί μεγάλης έκτασης ρήξη, τότε προχωράμε στην αρθροσκοπική συρραφή-καθήλωση του πετάλου αυτού με άγκυρες ράμματος. Στους καπνιστές η διαδικασία και αυτής της επούλωσης καθυστερεί σημαντικά σε σχέση με τους μη καπνιστές. Έτσι λοιπόν γίνεται κατανοητή η σύνδεση του καπνίσματος με τον πόνο που παρουσιάζεται στον ώμο των ανθρώπων.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι ακόμα και στην απροβλημάτιστη κίνηση του ώμου το κάπνισμα αποτελεί τροχοπέδη και επιβαρυντικό παράγοντα. Στην Ορθοπαιδική το κάπνισμα ενοχοποιείται επίσης για την αργοπορημένη ή την μη πώρωση των καταγμάτων, για την συμβολή του στην ανάπτυξη της οστεοπόρωσης και για την προδιάθεση στη δημιουργία οστικών οιδημάτων.
Από σήμερα λοιπόν έχετε ακόμα έναν επιπρόσθετο λόγο για να σκεφτείτε ότι η διακοπή του καπνίσματος είναι μονόδρομος για την υγεία μας και την ικανότητα του ώμου να επιφέρει με τη λειτουργία του την ποιοτική μακροημέρευσή μας.
Dr. med. Ηρακλής Ι. Πατσόπουλος
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Διευθυντής Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων Mediterraneo Hospital,
Ιδρυτής του ArthroAthens
